علل و پیامدهای چک برگشتی
چک برگشتی چیست؟
چک، یک سند مالی معتبر است که اطلاعات صادر‌کننده و گیرنده، مبلغ و تاریخ را شامل می‌شود. در این اسناد، صادر‌کننده چک متعهد می‌شود که مبلغ مشخص شده را در تاریخ مقرر به دارنده چک پرداخت کند. هنگامی که دارنده چک به بانک مراجعه می‌کند، مبلغ چک از حساب صادر‌کننده چک کسر خواهد شد و به حساب دارنده چک اضافه می‌گردد. در صورتی که موجودی کافی در حساب صادر‌کننده چک وجود نداشته باشد، چک برگشتی محسوب می‌شود. دلایل برگشت خوردن چک و مجازات چک برگشتی حائز اهمیت است.
دلایل برگشت خوردن چک
علت های متعددی وجود دارد که بانک از پرداخت چک معذور می‌شود. این دلایل ممکن است عمدی یا سهوی باشند، اما در هر صورت، بانک در صورتی که هر گونه مورد غیر قانونی یا خلاف قوانین مشاهده کند، چک را برگشت خواهد زد. در ادامه، برخی از مهم‌ترین دلایل برگشت خوردن چک بررسی شده اند:
- عدم وجود وجه نقد کافی در حساب صادر‌کننده چک، که سبب می‌شود بانک نمی‌تواند وجه چک را پرداخت کند.
- کم کردن موجودی حساب قبل از سر رسید تاریخ چک توسط صادر‌کننده آن، که نشان می‌دهد صادر‌کننده چک بدون وجه نقد کافی بوده است.
- دستور عمدی صادر‌کننده چک به بانک مبنی بر عدم پرداخت وجه چک به دارنده آن، که نشان می‌دهد صادر‌کننده چک با هدف خلاف قانون عمل کرده است.
- عدم تطابق اطلاعات موجود در برگه چک با سامانه صیاد، که نشان می‌دهد اطلاعات چک صحیح نیست و باید رسیدگی بیشتری شود.
- وجود خط خوردگی در چک، که سبب شده است اطلاعات چک نامطمئن باشد و قابل استفاده نباشد.
- عدم تطابق امضای حساب با امضایی که در چک وجود دارد، که نشان می‌دهد امضای چک صحیح نیست و باید رسیدگی بیشتری شود.
با توجه به موارد فوق، باید به هنگام صدور چک دقت فراوان داشته باشید تا از برگشت خوردن چک پیشگیری کنید.
مجازات چک برگشتی
یکی از موضوعات مهم در زمینه چک‌ها، مجازات صادرکنندگان چک‌های برگشتی است. مجازات چک برگشتی بر اساس مبلغ چک، متفاوت است. ماده ۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به این موضوع پرداخته است. با توجه به مبلغ چک، مجازات چک برگشتی به شرح زیر خواهد بود:
- اگر مبلغ چک کمتر از ۱۰ میلیون ریال باشد، حبس تا حداکثر ۶ ماه در نظر گرفته می‌شود.
- اگر مبلغ چک بین ۱۰ میلیون ریال تا ۵۰ میلیون ریال باشد، حبس از ۶ ماه تا ۱ سال خواهد بود.
- درصورتی که مبلغ چک بیش از ۵۰ میلیون ریال باشد، مجازات آن حبس از ۱ سال تا ۲ سال و همچنین ممنوعیت داشتن دسته چک به مدت ۲ سال خواهد بود.
