برگشت زدن چک
اولين قدم در نحوه برگشت زدن چک، اطلاع دادن به صاحب چک است که اگر فراموش کرده یا به هر دلیلی حسابش را در موعد مقرر پر نکرده، به وعده‌اش عمل کند، سریع اقدام کند. در شرایط فعلی، می‌توان گفت که همه توصیه‌ها و تماس‌های شما یا بانک، بی‌نتیجه مانده و شما تصمیم به برگشت زدن چک گرفته اید.
باتوجه به آنکه برگشت زدن چک برای سابقه بانکی صادرکننده آن مشکلات جدي به وجود می‌آورد، او را مجاب می‌سازد تا در آینده از کشیدن چک بی محل یا بی توجهی به قول و قرارش خودداری کند.
مراحل برگشت زدن چک
هریک از مراحل برگشت زدن چک باید با دقت بررسی و رعایت شوند زیرا این فرایند شامل چندین مورد مختلف میشود.
- هرگاه وجه چک به دلیل یکی از موارد قانونی پرداخت نشده باشد، بانک موظف است مشخصات چک، هویت و نشانی کامل صادرکننده را به همراه ذکر علت یا علل عدم پرداخت وجه در یک برگه خاص، امضاء و مهر کند و به مالک چک تحویل دهد. در چنین شرایطی، تنها راه برای بازگرداندن چک این است که از بانک درخواست کنیم تا گواهی عدم پرداخت وجه چک را صادر کند. این اقدام ابتدایی ماجراست.
- نکته: توجه داشته باشید که در صورت عدم پرداخت وجه چک، بدون گواهی عدم پرداخت، امکان مراجعه به دادسرا یا دادگاه را نخواهید داشت.
- نکته: لطفاً با دقت کامل چک کنید تا تمامی مشخصات دارنده حساب و صادرکننده چک در گواهی عدم پرداخت وجه چک قید شده باشد. به ویژه توجه کنید که اگر حساب حقوقی باشد، باید نام امضاکننده آن نیز درج شود.
- اگر حساب صادرکننده دارای موجودی کمتر از رقم چک بود، می‌توان با مراجعه به بانک درخواست کرد که موجودی حساب را بپردازد تا کسری مبلغ باقیمانده ناشی از چک را پوشش دهد. در این صورت، بانک گواهی عدم پرداخت چک صادر می‌کند، زیرا مبلغ مورد نیاز برای پرداخت چک در حساب وجود ندارد.
- ثبت اطلاعات چک در سامانه چک‌های برگشتی بانک مرکزی و درج کد رهگیری بر روی گواهی‌نامه عدم پرداخت ضرورت دارد.
- در صورتی که چک را داده‌اید و بانک نیز برای آن گواهی عدم پرداخت صادر کرده و کد رهگیری از بانک مرکزی دارید، می‌توانید لاشه چک و گواهی عدم پرداخت آن را به همراه فتوکپی برابر اصل چک، آماده کنید و وارد مرحله دادگاه شوید.
- دو راهکار برای دریافت وجه چک وجود دارد: در نخستین گزینه، شما می‌توانید به دادگاه مراجعه و اسناد را ثبت کنید. در دومین گزینه، می‌توانید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضاییه مراجعه و شکایت خود را ثبت کنید.
- بیشتر معمول است که حدود ۴۸ ساعت پس از بررسی چک توسط قاضی علیه بدهکار، حکم اجراییه صادر شود.
- نامه اجرایی به آدرس نوشته شده روی برگه گواهی عدم پرداخت ارسال میشود و به بدهکار ابلاغ می‌گردد. بدهکار ملزم است در طی ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ، مبلغی را که در چک مندرج شده است، پرداخت کند یا تکلیف آن را مشخص کند. در غیر این صورت، عملیات اجرایی برای شناسایی اموال بدهکار، شامل املاک، خودروها و وجوه نقد در حساب‌های بانکی، از محل اموال شناسایی شده وصول میشود.
مدارک لازم برای برگشت زدن چک
مدارک هویتی همچون کارت ملی جدید و شناسنامه دارنده چک به عنوان ملزومات کلی تمام امور محسوب میشود و تاکید مجدد بر آن لازم نیست. لاجران چک، یک نسخه کپی برابر اصل از آن و گواهی عدم پرداخت از بانک (به صورت احتیاطی دو نسخه کپی از تمام مدارک) ضروری است. این مدارک در تمامی مراحل شکایت کیفری چک برگشتی باید همراه دارنده باشد.
مراجع برگشت زدن چک
قوانین چک و شیوه‌های برگشت زدن آن هر چندین سال یک بار به روز میشود. بنابراین، لازم است دانش خود را به روز کنید تا کار حقوقی خود را با موفقیت ادامه دهید.
بر اساس قانون جدید، صدور اجرائیه برای چک‌های بلامحل بدون نیاز به مطرح شدن دعوای مطالبه وجه در محاکم دادگستری صورت می‌گیرد. پروسه برگشت زدن چک و اجرای آن به این ترتیب است که شما باید اصل چک و گواهی عدم پرداخت را به دفاتر خدمات الکترونیک قوه قضاییه ارسال کنید.
البته که روش‌های قدیمی مثل مراجعه به دادسرا، دادگستری و… تا مدتی از ابلاغ قانون جدید، هنوز برقرار خواهد بود ولی خودتان قضاوت کنید که کدام ساده‌تر است؟ دفتر خدمات الکترونیک یا مراجعه به دادگاه؟
روش‌های قدیمی مانند مراجعه به دادسرا، دادگستری و… تا مدت‌ها پس از ابلاغ قانون جدید، هنوز ادامه خواهند داشت. اما باید شخصاً قضاوت کنیم که کدام یک از دو راهکار ساده‌تر است: دفتر خدمات الکترونیک یا مراجعه به دادگاه؟
نکته: دستور اجرایی فقط هنگامی صادر میشود که بانک تأیید کند امضای چک با نمونه امضای صادرکننده آن همخوانی کامل دارد.
نکته: مکان مراجعه به دادگاه و شعبه بانکی و برگشت چک باید با تیزبینی انجام شود. بهتر است چک را در بانکی که در شهر محل اقامت شما قرار دارد، برگشت بزنید تا زمان کمتری را صرف کنید.
نکته: اگر کار به جای باریک کشید، فراموش نکنید که در هنگام انجام کار، زمان برگشت چک برای دعوی حقوقی و کیفری حائز اهمیت است.
مدت اعتبار چک برگشتی
اگر چکی بی‌محل برایتان کشیده شده، باید فوراً نسبت به برگشت زدن آن اقدام کنید و مهلت ۲ ماه را در نظر داشته باشید. زیرا اکنون گفته میشود که به تاخیر انداختن کار تا ۶ ماه امکان دارد، اما این برای زمانی است که اقدامات قانونی و نامه‌نگاری‌ها انجام شده باشند. باتوجه به نظر بسیاری از مشاوران حقوقی، بیشتر از دو ماه نمی‌توانید وقت هدر دهید وگرنه احتمال برقراری مشکل وجود دارد.
عواقب برگشت نزدن چک
اگر شما ظرف شش ماه، چک را پس ندادید، چک به صورت فاقد اعتبار نخواهد بود. بلکه این چک در حال حاضر اعتبار دارد اما روند دریافت وجه آن دشوار شده است! این بدان معناست که پس از گذشت شش ماه از تاریخ عدم وصول چک، امکان اقامه دعوی کیفری وجود نخواهد داشت. در این وضعیت، چک از حیث کیفری خارج میشود و برای دریافت وجه آن باید دعوای حقوقی مطرح کند که خود یک پروسه زمانبر و طولانی است.
