در معاملات تجاری، معمولاً پرداخت‌ها به صورت نقدی یا آنی کمتر اتفاق می‌افتد و بیشتر به پرداخت‌های اعتباری وابسته است. یکی از ابزارهای اصلی و پرکاربرد در این زمینه، چک می‌باشد. در سال‌های اخیر، دریافت دسته چک با شرایط آسان‌تری همراه شده و بانک مرکزی نیز سخت‌گیری چندانی در صدور دسته چک نداشته است، که منجر به افزایش تعداد افرادی شد که اقدام به دریافت چک کردند.با این حال، بخش قابل توجهی از این افراد به دلیل عدم توانایی مالی یا نداشتن آگاهی از قوانین مربوط به چک، اقدام به صدور چک‌هایی کردند که با برگشت از سوی بانک مواجه شدند. این وضعیت باعث شد که سیستم بانکی کشور با حجم بالایی از چک‌های برگشتی روبه‌رو شود که هزینه‌های زیادی را به اقتصاد کشور تحمیل کرد.چون دارندگان چک‌های برگشتی از روش‌های معمول برای مطالبه وجه خود ناتوان بودند، به دادسراها و دادگاه‌ها مراجعه کردند. این موضوع موجب افزایش قابل توجه پرونده‌های حقوقی و کیفری مربوط به چک‌های برگشتی در سیستم قضایی کشور شد.
هدف اصلی از ایجاد سامانه صیاد، احراز صلاحیت متقاضیان دسته چک و انتقال صدور آن از شعب بانک‌ها به نظارت مستقیم بانک مرکزی بود. همچنین، با الزامی شدن ثبت معاملات چک مانند انتقال چک در این سامانه، نظارت بانک مرکزی بر معاملات چک افزایش یافت و از صدور و انتقال چک‌های بلامحل جلوگیری به عمل آمد.
با این حال، تا اوایل سال 1400، سامانه صیاد به صورت اختیاری عمل می‌کرد و تأثیر چندانی بر معاملات چک نداشت. اما با اعلام رسمی ممنوعیت صدور چک در وجه حامل و لزوم ثبت چک‌ها از طریق سامانه صیاد در فروردین ماه 1400، این سامانه به طور رسمی فعالیت خود را آغاز کرد.
از زمان آغاز به کار رسمی سامانه صیاد، بانک‌ها دیگر مجاز به صدور دسته چک‌های سنتی نبوده و موظف شدند که احراز صلاحیت متقاضیان را تنها از طریق این سامانه انجام دهند. همچنین، دارندگان دسته چک ملزم شدند که تمامی معاملات مربوط به چک، از جمله ثبت، انتقال، تایید و استعلام چک را فقط از طریق سامانه صیاد انجام دهند. این تغییرات به تدریج منجر به کاهش آمار چک‌های برگشتی شد.
در حال حاضر، زمانی که فردی اقدام به صدور و انتقال چک می‌کند، بر اساس مقررات قانون جدید صدور چک و الزامات سامانه صیاد، باید ابتدا برای ثبت چک در این سامانه اقدام کند. برای این منظور، صادرکننده باید اطلاعات مربوط به چک و بانک صادرکننده را در سامانه وارد کند و پس از تأیید نهایی، می‌تواند برای انتقال چک به دیگری اقدام نماید. البته این انتقال مستلزم تأیید چک در سامانه صیاد از سوی گیرنده است.با این حال، گاهی اوقات دیده می‌شود که فرد صادرکننده به اشتباه اطلاعات چک را وارد کرده و تنها پس از زدن دکمه ثبت نهایی متوجه اشتباه خود می‌شود. در این شرایط، سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا امکان ویرایش اطلاعات چک در سامانه صیاد وجود دارد؟
نحوه ویرایش چک در سامانه صیاد
در حال حاضر، گزینه‌ای برای ویرایش چک در سامانه صیاد وجود ندارد و پس از تأیید نهایی اطلاعات چک، امکان بازگشت به مراحل قبلی و اصلاح اطلاعات در این سامانه وجود ندارد. با این حال، این به معنای عدم امکان ویرایش چک به طور کلی نیست.
امکان اصلاح و تغییر اطلاعات چک در سامانه صیاد در حال حاضر فعال نیست و روش‌هایی که در ادامه توضیح داده می‌شود، برای ویرایش چک در این سامانه قابل اجراست.
بر اساس اعلام بانک‌هایی که سامانه صیاد بر روی امکانات درگاه‌های اینترنتی آن‌ها فعال شده است، اگر پس از ثبت چک در سامانه صیاد، صادرکننده با مشکل اشتباه بودن اطلاعات مواجه شود، باید در اسرع وقت با در دست داشتن لاشه چک به بانک صادرکننده مراجعه کند. این مراجعه حضوری تنها روش موجود برای منتفی کردن ثبت چک و ویرایش آن در سامانه صیاد است.
در شرایط فعلی، مراجعه به بانک صادرکننده دسته چک صیادی، تنها راه برای ویرایش اطلاعات چک ثبت شده است و هیچ روش دیگری برای تغییر یا اصلاح چک وجود ندارد. بنابراین، دقت در وارد کردن اطلاعات هنگام ثبت چک بسیار حائز اهمیت است تا از بروز مشکلات بعدی جلوگیری شود.
برای ویرایش چک در سامانه صیاد، نکات زیر باید مورد توجه قرار گیرد:
- مراجعه به بانک قبل از تأیید: مهم‌ترین نکته این است که اگر اطلاعات چک را به اشتباه وارد کرده‌اید و قصد ویرایش آن را دارید، باید قبل از اینکه چک توسط گیرنده تأیید شود، به بانک مراجعه کنید. در غیر این صورت، پس از تأیید چک، شما دیگر مالک چک نخواهید بود و صلاحیتی برای ویرایش آن در سامانه صیاد نخواهید داشت.
- مدارک مورد نیاز: هنگام مراجعه به بانک برای ویرایش اطلاعات چک، حتماً کارت شناسایی معتبر و لاشه چک را به همراه داشته باشید. در غیر این صورت، بانک از پذیرش درخواست شما برای ویرایش اطلاعات چک خودداری خواهد کرد.
- پیشگیری از اشتباه: ضرب‌المثل “پیشگیری بهتر از درمان” در این زمینه نیز صدق می‌کند. اجتناب از صدور چک با اطلاعات نادرست بسیار آسان‌تر از تلاش برای رفع مشکل و ویرایش آن است. سامانه صیاد به گونه‌ای طراحی شده که در هر مرحله از ثبت چک، اطلاعات وارد شده را نمایش می‌دهد و از شما می‌خواهد که در صورت اطمینان از صحت اطلاعات، به مرحله تأیید بروید. بنابراین، تنها زمانی دکمه ثبت نهایی را بزنید که از صحت اطلاعات مطمئن هستید.
با رعایت این نکات، می‌توانید از بروز مشکلات ناشی از اشتباهات در ثبت اطلاعات چک جلوگیری کنید و فرآیند ویرایش را به راحتی انجام دهید.
تغییر تاریخ چک صیادی
برای تغییر تاریخ چک صیادی پس از ثبت آن در سامانه صیاد، صادرکننده باید به نکات زیر توجه کند:
- مراجعه حضوری به بانک: در حال حاضر، امکان ویرایش تاریخ چک در سامانه صیاد وجود ندارد. بنابراین، اگر صادرکننده چک بخواهد تاریخ آن را تغییر دهد، باید قبل از تأیید چک توسط گیرنده، با در دست داشتن لاشه چک و مدارک هویتی به بانک مراجعه کند و درخواست تغییر تاریخ را ارائه دهد.
- مدارک لازم: هنگام مراجعه به بانک، لازم است که صادرکننده حتماً لاشه چک و یک کارت شناسایی معتبر را به همراه داشته باشد. عدم ارائه این مدارک ممکن است منجر به عدم پذیرش درخواست تغییر تاریخ توسط بانک شود.
توجه به زمان: مهم است که این اقدام قبل از تأیید چک توسط گیرنده انجام شود. پس از تأیید، صادرکننده دیگر صلاحیتی برای ویرایش اطلاعات چک نخواهد داشت و امکان تغییر تاریخ وجود نخواهد داشت.
با رعایت این نکات و اقدام سریع، صادرکنندگان می‌توانند از بروز مشکلات ناشی از اشتباه در تاریخ چک جلوگیری کنند.
