چک یک وسیله پرداخت است که امروزه توسط افراد مختلف از جمله تاجران و کسبه استفاده می‌شود. مشکلات مربوط به چک زمانی پیش می‌آید که صادرکننده به موقع تعهد خود را برای پرداخت انجام ندهد. در این صورت، دارنده چک می‌تواند علیه صادرکننده اقدام کرده و چک را برگشت بزند.دارنده چک برگشتی می‌تواند از سه طریق شکایت کند:
- شیوه کیفری وصول چک
- وصول چک از طریق اداره ثبت
- وصول چک از طریق حقوقی
در مقالات قبلی، درباره دو شیوه اول یعنی پیگیری کیفری و ثبتی بحث شد. در این مقاله، به بررسی چک حقوقی، انواع آن و مراحل پیگیری چک حقوقی خواهیم پرداخت.
چک حقوقی
چک حقوقی به چکی اطلاق می‌شود که قابلیت پیگیری کیفری ندارد و این ویژگی نتیجه مستقیم قانونی است که قانون‌گذار تعیین کرده است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که بهترین روش برای وصول چک، شیوه کیفری است و پیگیری حقوقی آن کارایی ندارد، اما این تصور نادرست است.
چک حقوقی خود به انواع مختلفی تقسیم می‌شود، از جمله چک سفید امضا، چک تضمینی، چک بدون تاریخ و چک مدت‌دار. برای پیگیری یک چک حقوقی، دارنده باید مراحل خاصی را طی کند، از جمله تکمیل فرم دادخواست و پرداخت هزینه‌های دادرسی.
در نهایت، دادگاه با بررسی شرایط، حکم به پرداخت مبلغ چک خواهد داد.به طور کلی، اگر چکی حقوقی باشد، امکان وصول آن از نظر قانونی وجود دارد و دارنده می‌تواند از طریق پیگیری حقوقی اقدام کند.
انواع چک حقوقی
چک‌های حقوقی به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
- چک‌هایی که امکان شکایت کیفری ندارند: این چک‌ها شامل موارد زیر هستند:
- چک سفید امضا: چکی که صادرکننده بدون قید مبلغ، تاریخ و نام دارنده آن را امضا می‌کند.
- چک تضمینی: چکی که به منظور تضمین یک تعهد صادر می‌شود.
- چک بدون تاریخ: چکی که در زمان صدور تاریخ آن قید نشده است.
- چک مدت‌دار: چکی که تاریخ صدور و تاریخ وصول آن متفاوت است.
- چک‌های با ماهیت نامشروع یا ربا: چک‌هایی که بابت معاملات غیرقانونی صادر شده‌اند.
- چک‌هایی که در مهلت شش‌ماهه برای دریافت گواهی عدم پرداخت اقدام نکرده‌اند: این دسته شامل چک‌هایی است که به هیچ یک از موارد بالا تعلق ندارند و در مدت زمان مشخص برای دریافت گواهی عدم پرداخت اقدام نشده است. در این حالت، تنها راه پیگیری، روش حقوقی خواهد بود.
این تقسیم‌بندی به دارنده چک کمک می‌کند تا روش مناسب برای پیگیری و وصول وجه خود را انتخاب کند.
مراحل وصول حقوقی چک
مراحل وصول حقوقی چک مشابه سایر دعاوی حقوقی است. برای پیگیری حقوقی چک، ابتدا باید برگه دادخواست را پر کرده و به دفتر دادگاه ارائه دهید. این برگه شامل اطلاعات شما به عنوان خواهان، اطلاعات خوانده، موضوع دعوی و دلایل آن است.
پس از ارائه دادخواست، دفتر دادگاه نوبتی برای شما تعیین می‌کند.بعد از رسیدگی دادگاه، اگر رأی به نفع شما صادر شود، ممکن است خوانده دعوی اقدام به تجدیدنظر کند.
اگر دلایل تجدیدنظر کافی نباشد، رأی اولیه تأیید خواهد شد. تمامی مراحل از طریق ابلاغیه به طرفین اطلاع داده می‌شود.پس از صدور حکم، باید آن را به دفتر اجرائیه دادگاه ببرید تا اجرائیه صادر شود. محکوم ۱۰ روز از تاریخ صدور اجرائیه فرصت دارد تا بدهی خود را پرداخت کند.
اگر در این مدت اقدام نکند، طلبکار می‌تواند درخواست توقیف اموال را بدهد. در صورتی که محکوم مالی برای توقیف نداشته باشد، امکان درخواست صدور حکم جلب او نیز وجود دارد.
