مطابق با قوانین جدید صدور چک، صدور دسته چک‌ها دیگر در صلاحیت شعب بانک‌ها نیست و تحت نظارت مستقیم بانک مرکزی و از طریق سامانه صیاد انجام می‌شود. تمامی معاملات مربوط به چک، از جمله ثبت، انتقال، تایید و استعلام چک، تنها در صورتی معتبر است که در این سامانه ثبت شده باشد و از طرف سیستم بانکی کشور به رسمیت شناخته شود.با این حال، برخی افراد که برای صدور و ثبت چک در سامانه صیاد اقدام می‌کنند، دقت کافی را نداشته و اطلاعات را به اشتباه وارد می‌کنند. به عنوان مثال، ممکن است مبلغ چک بیشتر از مقدار مورد نظر یا تاریخ چک قبل از تاریخ مدنظر ثبت شود. این اشتباهات می‌تواند صادرکننده چک را با خطر برگشت خوردن چک مواجه کند. در این شرایط، سوال اصلی این است که آیا لغو چک در سامانه صیاد امکان‌پذیر است؟ همچنین، لغو ثبت چک (پیچک) توسط پرسنل شعب در چه زمانی انجام می‌شود؟در این مقاله، ابتدا به بررسی امکان لغو چک در سامانه صیاد خواهیم پرداخت. سپس نحوه لغو چک را توضیح داده و در پایان نکات مربوط به این فرآیند را بررسی خواهیم کرد.

امکان لغو چک در سامانه صیاد وجود دارد؟

دشواری‌ها و خطرات ناشی از استفاده از پول نقد در معاملات، سبب شده است که امروزه پرداخت‌های اعتباری در قراردادها و معاملات تجاری و غیرتجاری افزایش یابد. به‌وضوح می‌توان گفت که چک به عنوان مهم‌ترین ابزار پرداخت اعتباری در این زمینه شناخته می‌شود.تسهیل شرایط دریافت دسته چک در سال‌های اخیر و عدم نظارت کافی بانک مرکزی بر این فرآیند، منجر به صدور تعداد زیادی دسته چک از طریق سیستم بانکی کشور شده است.

بسیاری از این دسته چک‌ها به افرادی داده شده که آشنایی کافی با مقررات مربوط به چک نداشتند. نتیجه این امر، صدور چک‌هایی بود که به دلیل عدم اعتبار، با برگشت مواجه شدند و باعث طرح دعاوی متعدد در دادسراها و دادگاه‌ها گردید.افزایش معضل چک‌های برگشتی، بانک مرکزی را به مداخله واداشت.

در سال 96، این بانک از راه‌اندازی سامانه‌ای اینترنتی با نام سامانه پیچک یا سامانه صیاد خبر داد که طبق آن، صادرکنندگان موظف به ثبت چک‌های خود در این سامانه شدند.اگرچه ایده ایجاد سامانه صیاد می‌توانست مشکلات مرتبط با چک، به‌ویژه مسأله چک برگشتی را کاهش دهد، اما نبود پشتوانه قانونی باعث عدم استقبال فعالان حوزه معاملات چک از آن شد و در نتیجه، این سامانه به حالتی متروک درآمد. این وضعیت تا فروردین 1400 ادامه داشت تا اینکه با اجرای رسمی قانون جدید صدور چک و حمایت قانونی از سامانه صیاد، ثبت اجباری چک‌ها آغاز گردید.

در حال حاضر، تنها امکان استعلام چک صیاد با کد ملی از طریق سامانه صیاد بانک مرکزی وجود دارد و سایر عملیات مانند ثبت، انتقال و تایید چک تنها از طریق اپلیکیشن‌های پرداخت موبایل و درگاه‌های اینترنتی برخی بانک‌ها انجام می‌شود.

یکی از الزامات اصلی در مورد چک‌ها این است که ثبت و انتقال آن‌ها باید حتماً در سامانه صیاد انجام شود. بنابراین، صادرکننده چک موظف است بلافاصله پس از صدور، اطلاعات مربوط به چک را در سامانه ثبت کند و با تأیید نهایی، انتقال را تأیید نماید.

همچنین، انتقال نهایی چک به گیرنده منوط به تأیید آن توسط گیرنده در سامانه صیاد است.با وجود این، برخی افراد هنگام ثبت اطلاعات چک در سامانه دقت لازم را نداشته و اطلاعات را اشتباه وارد می‌کنند؛ مانند وارد کردن مبلغ بیشتر یا تاریخ نادرست.

این اشتباهات موجب نگرانی صادرکنندگان می‌شود و سوال اصلی این است که آیا لغو چک در سامانه صیاد امکان‌پذیر است؟پاسخ اولیه به این سوال منفی است؛ زیرا پس از تأیید نهایی اطلاعات چک توسط صادرکننده، دیگر امکان لغو آن وجود ندارد.

اما این بدان معنا نیست که به‌طور کلی امکان لغو چک وجود ندارد. روش‌هایی برای ابطال و حذف چک در سامانه صیاد وجود دارد که در بخش‌های بعدی مقاله توضیح داده خواهد شد.

شیوه لغو چک در سامانه صیاد

در بخش قبلی، سامانه صیاد به عنوان راه‌حلی برای رفع مشکلات چک‌های برگشتی معرفی شد و به این سوال پاسخ داده شد که آیا امکان لغو چک در این سامانه وجود دارد یا خیر. همچنین، زمان لغو ثبت چک در سامانه صیاد (پیچک) توسط پرسنل شعب بررسی گردید.

پاسخ اولیه به این سوال این است که در حال حاضر، امکان لغو چک در سامانه صیاد وجود ندارد و پس از تأیید نهایی اطلاعات چک، ابطال و حذف آن در این سامانه ممکن نیست.

نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که عدم امکان لغو چک در سامانه صیاد به معنای غیرقابل حذف بودن کامل چکی که اطلاعات آن به اشتباه وارد شده نیست.

در واقع، برای چنین مواردی نیز راه‌حلی وجود دارد که در ادامه توضیح داده خواهد شد.در پاسخ به سوال درباره زمان لغو ثبت چک در سامانه صیاد (پیچک) توسط پرسنل شعب، باید گفت که در حال حاضر، اگر صادرکننده یا انتقال‌دهنده چک اطلاعات را اشتباه وارد کرده باشد، باید قبل از تأیید چک توسط گیرنده، با در دست داشتن لاشه چک به بانک صادرکننده مراجعه کند.

تنها از این طریق می‌توان برای ابطال و حذف چک در سامانه صیاد اقدام کرد.بنابراین، در حال حاضر، لغو چک ثبت‌شده در سامانه صیاد از طریق خود سامانه امکان‌پذیر نیست و مراجعه حضوری به بانک صادرکننده دسته چک تنها روش برای ابطال و حذف چک در سامانه صیاد می‌باشد.

بیشتر بخوانید: ویرایش چک در سامانه صیاد

نکات مربوط به لغو چک در سامانه صیاد

در بخش‌های قبلی، به این سوال پاسخ داده شد که آیا لغو چک در سامانه صیاد امکان‌پذیر است و همچنین توضیح داده شد که لغو ثبت چک در سامانه صیاد (پیچک) توسط پرسنل شعب در چه زمانی انجام می‌شود.

در حال حاضر، اگر صادرکننده یا انتقال‌دهنده چک دکمه تأیید نهایی اطلاعات چک را فشار دهد، پس از تأیید نهایی، دیگر امکان حذف و ابطال چک در سامانه صیاد وجود نخواهد داشت.

عدم امکان لغو چک از داخل برنامه ثبت چک در سامانه صیاد به این معنا نیست که ابطال و حذف چکی که در این سامانه ثبت شده، به‌طور کامل غیرممکن است. دارنده چک می‌تواند در صورت وارد کردن اطلاعات اشتباه، پیش از تأیید چک توسط گیرنده، با در دست داشتن لاشه چک به بانک صادرکننده مراجعه کند و درخواست لغو چک را به‌صورت حضوری ارائه دهد.

از آنجا که لغو چک در سامانه صیاد دارای ترتیبی خاص است، لازم است که هنگام مراجعه به بانک نکات زیر مورد توجه قرار گیرد:

۱. زمان مراجعه

اگر صادرکننده یا انتقال‌دهنده چک قصد لغو آن را دارد، باید حتماً قبل از تأیید چک توسط گیرنده به بانک مراجعه کند. اگر درخواست ابطال پس از تأیید چک توسط گیرنده انجام شود، بانک این درخواست را قبول نخواهد کرد.

۲. مدارک مورد نیاز

دارنده چک باید هنگام مراجعه به بانک، کارت شناسایی معتبر و لاشه چک صیادی را همراه داشته باشد. بدون این مدارک، درخواست ابطال و حذف چک از سوی بانک رد خواهد شد.

۳. بررسی اطلاعات

صادرکنندگان و انتقال‌دهندگان باید در هنگام ثبت اطلاعات چک دقت کنند و هر مرحله را بررسی نمایند. تنها پس از اطمینان از صحت اطلاعات، دکمه تأیید و سپس دکمه تأیید نهایی را فشار دهند.

بیشتر بخوانید: نحوه استعلام چک صیادی