در گذشته، دارندگان دسته چک برای انتقال چک به فرد دیگر باید برگه چک فیزیکی را پشت‌نویسی یا همان ظهرنویسی کرده و پس از امضا، آن را به فرد مورد نظر تحویل می‌دادند. این روش با ایرادات زیادی مانند امکان اشتباه در ظهرنویسی و مفقود شدن مواجه بود. اما با طراحی و ارائه سامانه صیاد توسط بانک مرکزی، دیگر نیازی به پشت‌نویسی نیست و تمامی مراحل انتقال چک به‌صورت الکترونیکی و بدون نیاز به مراجعه حضوری انجام می‌شود. این تغییر باعث صرفه‌جویی در زمان و هزینه افراد شده و امنیت فرآیند انتقال چک را افزایش داده است. با توجه به اجباری شدن استفاده از سامانه صیاد برای تمامی امور مربوط به چک‌ها، در ادامه مطالبی درباره آموزش و مقایسه نحوه انتقال چک از طریق ظهرنویسی و استفاده از سامانه صیاد ارائه خواهد شد.

نحوه انتقال چک با پشت نویسی یا ظهرنویسی

همانطور که گفته شد، در گذشته و قبل از ایجاد سامانه صیاد، تمامی افرادی که دارای دسته چک‌های مربوط به حساب جاری خود در هر یک از بانک‌ها بودند، برای انتقال این چک‌ها به فرد دیگر باید برگه چک را به‌درستی ظهرنویسی کرده و پس از امضا، شخصاً آن را به فرد دریافت‌کننده تحویل می‌دادند.

پشت‌نویسی یا ظهرنویسی چک به معنای نوشتن عباراتی در پشت برگه چک است که بر اساس آن حق دریافت مبلغ مشخص‌شده بر روی چک به فرد دریافت‌کننده منتقل می‌شود.

دارنده چک پس از نوشتن عبارات مربوطه باید دو امضا بدون ذکر نام و نام خانوادگی در پشت چک درج کند تا فرآیند انتقال تکمیل شود. لازم به ذکر است که اگر فرآیند انتقال چک بدون ظهرنویسی و امضای صادرکننده انجام شود، اعتبار نخواهد داشت و چک همچنان در وجه صادرکننده باقی می‌ماند. به‌طور کلی، در روش انتقال چک با استفاده از ظهرنویسی، سه نوع انتقال وجود دارد:

1. انتقال در وجه حامل: چکی که به هر شخصی که آن را داشته باشد پرداخت می‌شود.
2. انتقال در وجه شخص معین: بدون خط زدن عبارت “حواله کرد”.
3. انتقال به حواله کرد: با خط زدن عبارت “حواله کرد”.

صادرکننده با توجه به شرایط موجود و هدف خود از انتقال وجه، یکی از این روش‌ها را انتخاب می‌کند.

بیشتر بخوانید: گرفتن دسته چک

نحوه انتقال چک از طریق سایت صیاد

با توجه به مشکلات زیادی که در استفاده از روش ظهرنویسی برای انتقال چک‌ها وجود داشت، از جمله اتلاف وقت و هزینه و امکان اشتباه در مراحل پشت‌نویسی، بانک مرکزی اقدام به طراحی و ارائه سامانه‌ای تحت عنوان سامانه صیاد کرده است. این سامانه به منظور متمرکز کردن تمامی درخواست‌های چک و انجام الکترونیکی ظهرنویسی برای انتقال چک‌ها ایجاد شده است.

با پیاده‌سازی این طرح که در قانون جدید صدور چک نیز تأیید شده است، تمامی دارندگان دسته چک ملزم به ثبت چک در سامانه صیاد و انجام مراحل ظهرنویسی الکترونیکی برای انتقال به دیگر افراد هستند. برای این منظور، افراد باید مراحل زیر را طی کنند:

1. ورود به سامانه صیاد: کاربران باید اطلاعات کامل مربوط به چک را از طریق دانلود برنامه انتقال چک صیادی ثبت کنند. این اطلاعات شامل مبلغ چک، شماره سریال، تاریخ سررسید، کد صیاد و… می‌شود. پس از تأیید اطلاعات چک توسط بانک مربوطه، دسته چک برای تأیید نهایی به سامانه صیاد ارسال می‌شود.
2. بررسی اطلاعات توسط بانک مرکزی: پس از ارسال چک مورد نظر از سوی بانک به سامانه صیاد، اطلاعات و کد صیادی آن توسط بانک مرکزی بررسی می‌شود. در صورت عدم وجود مشکلاتی مانند چک برگشتی یا سابقه بدحسابی، این چک به‌صورت موقت در سامانه ثبت خواهد شد.
3. تحویل برگه اصلی چک: پس از دریافت تأییدیه از سوی بانک مرکزی و ثبت چک در سامانه صیاد، دارنده چک باید برگه اصلی آن را به دریافت‌کننده تحویل دهد.
4. استعلام چک توسط دریافت‌کننده: دریافت‌کننده باید به سایت صیاد مراجعه کرده و کد 16 رقمی درج‌شده بر روی چک را وارد کند تا استعلام چک صیادی را انجام دهد. پس از دریافت تأییدیه از سوی سامانه و اطمینان از معتبر بودن چک، باید اقدام به تأیید دریافت آن کند.

این فرآیند نه تنها زمان و هزینه را کاهش می‌دهد بلکه امنیت انتقال چک‌ها را نیز افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: مراحل استعلام چک صیادی با کدملی

نکات انتقال چک با استفاده از سامانه صیاد

علاوه بر مواردی که قبلاً در رابطه با استفاده از سامانه صیاد و انتقال چک از طریق این سایت ذکر شد، نکات دیگری نیز وجود دارد که تمامی افرادی که قصد انتقال چک در سامانه صیاد و پیچک را دارند، باید به آن‌ها توجه کنند. این نکات عبارتند از:

1. عدم امکان انتقال چک در وجه حامل: در این حالت، لازم است تا مشخصات دقیق فرد دریافت‌کننده چک ثبت گردد.
2. هزینه استعلام: هزینه استعلام از سامانه صیاد برابر 3500 تومان می‌باشد.
3. وجود چند ذینفع: اگر برای چک مورد نظر بیش از یک ذینفع وجود داشته باشد، برای انتقال موفقیت‌آمیز چک، لازم است تا درخواست انتقال از سوی تمامی ذینفعان در سامانه صیاد ثبت و ارسال گردد.
4. شخصیت حقوقی دارنده چک: اگر دارنده چک دارای شخصیت حقوقی باشد، انتقال چک باید به تأیید تمامی افرادی که حق امضا در شرکت را دارند برسد.