حساب‌های بانکی که افراد برای افتتاح و استفاده از آن‌ها اقدام می‌کنند، انواع مختلفی دارند که هر یک کارکردهای متفاوتی را ارائه می‌دهند. از جمله این کارکردها می‌توان به دریافت سود، شرکت در قرعه‌کشی بانک و انجام امور جاری از طریق واریز و برداشت‌های منظم با کارت بانکی اشاره کرد.حساب مشترک یکی از انواع حساب‌های بانکی است که به منظور تجمیع سرمایه نقدی مشترک دو یا چند نفر افتتاح می‌شود. این نوع حساب به شرکا امکان می‌دهد تا سرمایه خود را به صورت مشترک مدیریت کنند.
با این حال، افتتاح، برداشت و بستن این حساب تابع مقررات خاصی است و بنابراین، افرادی که قصد دارند چنین حسابی را گشایش کنند، باید با قوانین مربوط به آن آشنا شوند.این مقاله به بررسی این موضوع می‌پردازد که حساب مشترک چیست، شرایط و مدارک لازم برای افتتاح این نوع حساب‌ها را توضیح می‌دهد و در ادامه به بررسی قوانین مرتبط با حق برداشت، بستن حساب مشترک و دریافت دو کارت برای این حساب خواهد پرداخت.
حساب مشترک چیست؟
یکی از خدماتی که بانک‌ها به مشتریان خود ارائه می‌دهند، امکان افتتاح انواع حساب بانکی و بهره‌مندی از مزایای این حساب‌ها، نظیر دریافت سود است. یکی از انواع حساب‌های بانکی، حساب مشترک است که مقررات مربوط به مراحل و نحوه افتتاح آن و حق برداشت از آن، متفاوت از سایر حساب‌ها می‌باشد.
به همین دلیل، در این بخش به این سؤال پاسخ می‌دهیم که حساب مشترک چیست و سپس در بخش‌های بعدی، نحوه افتتاح حساب و حق برداشت آن را توضیح خواهیم داد.حساب‌های بانکی از جهات مختلف، مانند تعلق سود یا عدم تعلق سود به حساب، قابل تقسیم هستند. این حساب‌ها از نظر تعداد افتتاح‌کنندگان و دارندگان آن‌ها به دو گروه حساب‌های بانکی انفرادی و حساب‌های بانکی مشترک تقسیم می‌شوند.حساب انفرادی به حسابی اطلاق می‌شود که توسط یک شخص افتتاح شده و این فرد تنها دارنده آن است. مطابق مقررات نحوه افتتاح حساب انفرادی، برای باز کردن این نوع حساب‌ها، حضور دارنده آتی حساب یا نماینده قانونی وی کافی بوده و حق برداشت نیز صرفاً متعلق به این شخص می‌باشد.در نقطه مقابل، حساب مشترک قرار دارد که افتتاح‌کننده و دارنده این نوع حساب‌ها دو یا چند شخص، مانند دو همسر یا چند شریک تجاری هستند.
بر اساس قوانین مربوطه، نحوه افتتاح حساب در این گونه از حساب‌ها بدین صورت است که حضور تمام شرکا یا نماینده قانونی آن‌ها برای باز کردن حساب الزامی است و حق برداشت نیز با توافق تعیین می‌گردد.در واقع، حساب مشترک بانکی از مصادیق شرکت اختیاری است که در این نوع شرکت، مالکیت مشاعی شرکا بر مال مشترک با توافق آن‌ها حاصل می‌شود. تعیین نحوه حق برداشت از حساب که نوعی توافق در مورد تقسیم مال مشترک است، تا حد مبلغ برداشت شده به اشاعه (مشترک بودن مالکیت) خاتمه می‌دهد.پس از پاسخ به سؤال اینکه حساب مشترک چیست، در ادامه نحوه افتتاح حساب در این نوع حساب‌های بانکی را توضیح خواهیم داد و همچنین خواهیم گفت که حق برداشت از این گونه حساب‌ها متعلق به کدام شریک یا شرکا می‌باشد.
شرایط افتتاح حساب مشترک
برای افتتاح حساب مشترک، مشابه سایر انواع حساب‌های بانکی، لازم است شرایط قانونی مربوطه وجود داشته باشد که این شرایط به دو گروه عمومی و اختصاصی تقسیم می‌شوند. در ادامه به این سؤال پاسخ خواهیم داد که شرایط افتتاح حساب مشترک چیست؟
شرایط عمومی افتتاح حساب مشترک
شرایط عمومی افتتاح حساب مشترک، شرایطی هستند که مختص این نوع حساب‌ها نبوده و برای باز کردن کلیه حساب‌های بانکی در تمامی بانک‌ها و مؤسسات مالی اعتباری لازم است. این شرایط عبارتند از:
- سن قانونی: تمامی افتتاح‌کنندگان حساب مشترک باید حداقل 18 سال سن داشته باشند. اگر کمتر از این سن دارند، باید حکم رشد دادگاه را به بانک ارائه دهند یا نماینده قانونی آن‌ها، مانند ولی یا قیم، برای افتتاح حساب اقدام کند.
- شخص حقوقی: اگر افتتاح‌کننده حساب مشترک یک شخص حقوقی (مانند شرکت تجاری) باشد، تنها دارنده امضای مجاز شخص حقوقی که به موجب اساسنامه تعیین شده، حق باز کردن حساب بانکی را خواهد داشت.
- مراجعه حضوری: تمام افتتاح‌کنندگان حساب مشترک یا نماینده قانونی آن‌ها باید حضوری به بانک مراجعه کرده و مدارک لازم را ارائه دهند.
شرایط اختصاصی افتتاح حساب مشترک
شرایط اختصاصی افتتاح حساب مشترک به شرایطی گفته می‌شود که مختص همین نوع از حساب‌های بانکی بوده و در رابطه با نحوه افتتاح سایر حساب‌ها لازم‌الرعایه نیستند. این شرایط شامل موارد زیر است:
- تعیین سهم هر شریک: هنگام باز کردن حساب مشترک، سهم هر شریک باید مشخص گردد. در صورت عدم تعیین سهم، اصل بر تساوی سهم شرکا خواهد بود.
- حق برداشت: حق برداشت از حساب مشترک باید مشخص شود. این حق ممکن است برای یکی از شرکا یا برای همه آن‌ها تعیین گردد و تابع توافق شرکا است.
- نحوه بستن حساب: در هنگام افتتاح حساب مشترک، باید نحوه بستن حساب و پایان دادن به آن نیز تعیین تکلیف شود.
با توجه به این شرایط، متقاضیان می‌توانند برای افتتاح حساب مشترک اقدام کنند.
مدارک لازم برای افتتاح حساب مشترک
علاوه بر شرایط عمومی و اختصاصی، متقاضیان افتتاح حساب مشترک برای باز کردن حساب در بانک مورد نظر و بهره‌مندی از مزایای انواع سپرده بانکی، لازم است مدارک خاصی را به بانک مربوطه ارائه دهند. در ادامه به توضیح این مدارک می‌پردازیم.
مدارک لازم برای افتتاح حساب مشترک اشخاص حقیقی
- کارت ملی و شناسنامه: ارائه مدارک هویتی معتبر.
- مدارک اقامتی: سند منزل، اجاره‌نامه یا معرفی‌نامه شغلی که نشان‌دهنده اقامت متقاضیان در حوزه بانک باشد.
- سابقه بانکی: تأیید نداشتن سابقه چک برگشتی و بدهی معوق بانکی.
مدارک لازم برای افتتاح حساب مشترک اشخاص حقوقی
- مدارک هویتی مدیران: شناسنامه و کارت ملی مدیران شرکت.
- اسناد شرکتی: اصل و کپی اساسنامه، آگهی ثبت شرکت در روزنامه رسمی و آگهی آخرین تغییرات شرکت.
- صورت جلسه مجمع عمومی: آخرین صورت جلسه مجمع عمومی.
- مدارک اقامتی: ارائه اجاره‌نامه یا سند مالکیت مبنی بر اقامت متقاضیان در حوزه بانک.
- سابقه بانکی: تأیید نداشتن سابقه چک برگشتی و بدهی معوق بانکی.
با ارائه این مدارک، متقاضیان می‌توانند فرآیند افتتاح حساب مشترک را تکمیل کنند.
مراحل و نحوه افتتاح حساب مشترک
در صورتی که افتتاح‌کنندگان حساب مشترک از شرایط قانونی مربوطه که در بخش‌های قبل توضیح داده شد، برخوردار باشند و مدارک مثبت این شرایط را نیز در اختیار داشته باشند، می‌توانند مطابق مقررات بانکی مربوط به نحوه افتتاح حساب مشترک، برای باز کردن حساب اقدام نمایند.
در این بخش به این سؤال پاسخ خواهیم داد که نحوه افتتاح حساب مشترک به چه صورت است و مراحل باز کردن چنین حسابی چیست؟نحوه افتتاح حساب مشترک بدین صورت است که دو یا چند شخصی که قصد شریک شدن در یک حساب بانکی را دارند، باید خود یا نماینده قانونی‌شان حضوری به بانک مورد نظر مراجعه کرده و درخواست خود را به بانک ارائه دهند. در این صورت، بانک فرم افتتاح حساب مشترک را به متقاضیان ارائه می‌دهد که لازم است بخش‌های مختلف این فرم با دقت تکمیل گردد.
این بخش‌ها شامل مشخصات دارندگان حساب، شرایط برداشت از حساب مشترک و بستن آن و میزان سهم الشرکه شرکا در حساب می‌باشد. در پایان این بخش لازم به ذکر است که در حال حاضر، افتتاح حساب مشترک صرفاً با مراجعه حضوری شرکا به بانک امکان‌پذیر بوده و بنابراین، باز کردن این گونه از حساب‌های بانکی به شکل غیرحضوری امکان‌پذیر نمی‌باشد.
حق برداشت از حساب مشترک
هنگامی که متقاضیان برای افتتاح حساب مشترک به یکی از بانک‌ها یا مؤسسات مالی اعتباری مجاز مراجعه می‌کنند، لازم است فرم مخصوص باز کردن این نوع حساب‌ها را که از طرف بانک در اختیار آن‌ها قرار گرفته، تکمیل و به بانک ارائه دهند.یکی از بندهای موجود در این فرم، بند مربوط به مشخص کردن حق برداشت از حساب مشترک است. در این بند، باید دقیقاً تعیین شود که کدام شریک یا شرکا حق برداشت از حساب بانکی را دارند. همچنین، در صورتی که حق برداشت برای برخی از شرکا در نظر گرفته شود، باید مشخص گردد که برداشت با امضای چند نفر شریک امکان‌پذیر است. به عنوان مثال، در یک حساب مشترک که متعلق به سه شریک است، ممکن است توافق شود که برداشت با امضای دو شریک معتبر خواهد بود.
بستن حساب مشترک
در این بخش، به بررسی مسأله بستن حساب مشترک پرداخته و توضیح می‌دهیم که بسته شدن این نوع از حساب‌های بانکی در حالت اختیاری و اجباری به چه صورت انجام می‌گیرد و تابع چه مراحل و تشریفات قانونی است.
در بستن حساب مشترک به صورت اختیاری، شرکا اقدام به بستن حساب کرده و این فرآیند تابع نحوه و شرایط تعیین شده از سوی شرکا در فرم افتتاح حساب مشترک است. به عنوان مثال، اگر در این فرم تعیین شود که بستن حساب مشترک با چهار امضا از شش امضا امکان‌پذیر است، در صورت حضور چهار شریک و درخواست آن‌ها، بانک نیز اقدام به بستن حساب خواهد کرد.
بستن اجباری حساب مشترک در مواقعی مانند فوت یا حجر یکی از شرکا انجام می‌شود. در این موارد، بانک موظف است تا در صورت دریافت حکم قضایی یا نامه اداره تصفیه امور ورشکستگی، حساب مشترک را بسته و سهم متوفی یا محجور را به مرجع مربوطه یا افراد معرفی شده توسط آن مرجع پرداخت کند. همچنین سهم سایر شرکا نیز باید به آن‌ها پرداخت شود.
بستن حساب مشترک، چه به صورت اختیاری و چه اجباری، نیازمند رعایت مراحل و تشریفات قانونی مشخصی است که شامل ارائه مدارک لازم و پیروی از رویه‌های بانکی مرتبط می‌باشد.
بیشتر بخوانید: توقیف حساب مشترک
حساب مشترک با دو کارت
در پاسخ به سؤال مربوط به صدور کارت برای حساب مشترک، باید گفت که در حال حاضر، تنها یک کارت برای حساب مشترک صادر می‌شود و این کارت صرفاً به دارنده‌ای تحویل می‌گردد که طبق توافقات میان شرکا حق برداشت صد در صدی از حساب بانکی را داشته باشد.با این حال، امکان صدور کارت برای همه طرفین حساب مشترک نیز وجود دارد. در صورت تمایل، بانک می‌تواند شماره تلفن همراه هر یک از صاحبان حساب را ثبت کند تا واریزها و برداشت‌ها به اطلاع تمام دارندگان حساب مشترک برسد. بنابراین، اگر حساب مشترک حقیقی باشد، امکان دریافت کارت برای هر یک از دارندگان وجود دارد، اما در حال حاضر فقط یک کارت برای حساب مشترک صادر می‌شود.
